Nội dung
Chứng khoán phái sinh là gì?
Chứng khoán phái sinh là một công cụ tài chính dưới dạng hợp đồng, trong đó giá trị của công cụ phái sinh phụ thuộc vào một hoặc nhiều tài sản cơ sở.
Nói một cách cụ thể, chứng khoán phái sinh là hợp đồng xác nhận quyền và nghĩa vụ trong việc thanh toán tiền của một lượng tài sản cơ sở với mức giá đã thỏa thuận trong thời điểm xác định ở tương lai. Tài sản cơ bản của chứng khoán phái sinh được được coi là một loại chứng khoán, chỉ số chứng khoán hoặc các tài sản khác như thực phẩm, sản phẩm, kim loại,…
Đặc điểm của chứng khoán phái sinh
Các công cụ phái sinh nói chung và chứng khoán phái sinh nói riêng có những ưu điểm nổi bật so với cổ phiếu và trái phiếu.
Thứ nhất, thị trường này có tỷ lệ đòn bẩy cao, tạo ra lợi nhuận trong cả hướng lên và xuống của thị trường. Thứ hai, thị trường chứng khoán phái sinh giao dịch ở mức T + 0 – được hiểu là không phải mất thời gian chờ đợi như những thị trường tài chính khác. Bên cạnh đó, nhà đầu tư nhỏ cũng sẽ tránh được những rủi ro so với những kênh đầu tư khác hiện nay nhờ sự ra đời của các cơ sở kinh doanh, trung tâm ký gửi và thanh toán.
Tuy vậy, chứng khoán phái sinh cũng có một số hạn chế và rủi ro nhất định như mất nhiều thời gian để theo dõi những biến động của thị trường. Cũng như cần kiến thức và lộ trình đầu tư bài bản, chuyên nghiệp.
Các công cụ phái sinh có những ưu điểm vượt trội so với cổ phiếu và trái phiếu. Tuy nhiên, các công cụ của thị trường này cũng có những hạn chế nhất định.
Như vậy, những đặc điểm của chứng khoán phái sinh hoàn toàn phù hợp với những nhà đầu tư tự tin, biết cân bằng rủi ro, đã tích lũy nhiều kinh nghiệp giao dịch trên thị trường. Bên cạnh đó, chứng khoán phái sinh cũng được các tổ chức, doanh nghiệp lựa chọn đầu tư bởi được xem như một loại bảo hiểm cho các tài sản trên thị trường chứng khoán.
Các dạng hợp đồng của chứng khoán phái sinh
Các công cụ của chứng khoán phái sinh bao gồm 4 loại chính:
– Hợp đồng kỳ hạn: là sự thỏa thuận giữa hai bên về việc mua và bán một tài sản tại một thời điểm trong tương lai với mức giá xác định trước ngay tại thời điểm hiện tại.
– Hợp đồng tương lai: là hợp đồng kỳ hạn được tiêu chuẩn hóa, được niêm yết và được giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
– Hợp đồng quyền chọn: Người nắm giữ hợp đồng quyền chọn có quyền, nhưng không có nghĩa vụ, mua hoặc bán một tài sản cơ bản tại một thời điểm xác định trong tương lai với mức giá xác định trước. Người bán hợp đồng có nghĩa vụ thực hiện giao dịch nếu người có hợp đồng quyết định thực hiện các quyền. Hợp đồng quyền chọn bao gồm quyền chọn mua và quyền chọn bán.
– Hợp đồng hoán đổi: Hợp đồng hoán đổi là sự thoả thuận giữa hai bên để trao đổi các luồng tiền thu được từ các công cụ tài chính trong tương lai. Hợp đồng quy định thời điểm trao đổi các luồng tiền và phương pháp tính toán cụ thể.
Hàng hóa phái sinh là gì?
Hàng hóa phái sinh là một công cụ tài chính trong đó giá trị của nó phụ thuộc vào giá cả của một sản phẩm nhất định, thuộc những nhóm hàng hóa khác nhau. Những sản phẩm đó có thể kể đến như ngô, lúa mì, đậu tương, cao su, cà phê,… Tại thị trường này, nhà đầu tư có thể kiếm lợi nhuận thông qua chênh lệch giá từ việc mua bán một khối lượng hàng hóa nhất định tại một thời điểm xác định trong tương lai. Thực chất, đầu tư hàng hóa phái sinh là việc thực hiện việc mua bán hàng hóa mà việc mua bán này thông qua những loại hợp đồng khác nhau. Trong đó được kiểm soát và quản lý bởi Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam và quốc tế.
Tim hiểu thêm: Chứng khoán phái sinh
Phân biệt chứng khoán phái sinh và hàng hóa phái sinh
Ngày đáo hạn phái sinh là ngày nào?
Ngày đáo hạn chứng khoán phái sinh (Expiration date) là ngày có hiệu lực cuối cùng của các hợp đồng phái sinh như hợp đồng quyền chọn hoặc hợp đồng tương lai. Vào hoặc trước ngày đáo hạn của chứng khoán phái sinh, nhà đầu tư phải quyết định phải làm gì với vị thế của mình. Trước khi chọn thời hạn giao dịch phái sinh, người nắm giữ hợp đồng có thể thực hiện quyền chọn (đóng vị thế để ghi nhận lãi hoặc lỗ) hoặc cho phép hợp đồng trở nên vô giá trị và hết hạn.
Ngày đáo hạn phái sinh sẽ khác nhau tùy vào loại công cụ phái sinh đang được sử dụng để giao dịch. Có hai loại quyền chọn đáo hạn phái sinh phổ biến: quyền chọn bán và quyền chọn mua. Quyền chọn mua cung cấp cho người nắm giữ quyền, nhưng không có nghĩa vụ bắt buộc, thường mua cổ phiếu với giá thực tế vào ngày đáo hạn. Với quyền chọn bán, chủ sở hữu có quyền nắm giữ và nói chung không bắt buộc, thường phải bán cổ phiếu với một mức giá vào ngày đáo hạn.
Một quyền chọn phái sinh đáo hạn càng lâu thì càng có nhiều khả năng vượt qua mức giá thực hiện, mang tới giá trị thời gian cao hơn. Chính vì vậy, việc hết hạn phái sinh rất quan trọng đối với các nhà giao dịch quyền chọn. Thời gian là cốt lõi của việc tạo ra giá trị trong quyền chọn, nên khi đến thời điểm đáo hạn thì giá trị thời gian sẽ không còn tồn tại.
